Hoe maken we het watersysteem
van polder Nijbroek toekomstbestendig?
Zwaardere regenbuien en langere periodes van droogte vragen om aanpassing van ons waterbeheer en de inrichting van onze gronden. In en rond de historische polder Nijbroek gingen waterschap en gemeente daarom samen met bewoners op zoek naar passende plekken voor waterberging, het vasthouden van water en slimmer peilbeheer. Ook bespraken zij mogelijkheden voor de nieuwe invulling van het stoomgemaal. Lees hierover meer in de flyer. Op 28 maart 2022 werden de gemaakte plannen en ambities gedeeld, met oplossingen van polderslootje tot gemaal. In februari 2024 is de realisatie van het project van start gegaan.
Samen werken aan een toekomstbestendig watersysteem
Nijbroek betekent letterlijk ‘nieuw drassig land’. Driehonderd jaar vóór de Beemster werd Nijbroek ontgonnen om de moerassige bodem leefbaar en bewerkbaar te maken. De middeleeuwse polder, met haar kenmerkende sloten, weteringen, bruggen en stuwen, is tot op de dag van vandaag goed bewaard gebleven. Deze historische structuur biedt ook nu oplossingen voor een leefbare toekomst voor dit waardevolle landelijke gebied.
Want het veranderende klimaat vraagt om aanpassing van ons waterbeheer en de inrichting van onze gronden. Zwaardere regenbuien zorgen voor wateroverlast; langere periodes van droogte juist voor watertekort. Dit maakt peilbeheer enkel gericht op snelle afwatering onhoudbaar in de toekomst. Er is een nieuw samenspel nodig in het watersysteem, van polderslootje tot gemaal.
Een unieke combinatie van gebouwen
Het gemaal aan de Bandijk moet aangepakt worden. Waar het waterschap eerst dacht aan sloop en nieuwbouw, is nu gekozen voor renovatie. Lees hier meer over de bijzondere waarde van de plek.
Geschiedenis van de weteringen als inspiratie voor klimaatmantels
'Klimaatmantels' met natuurvriendelijke oevers krijgen een plek die past bij de historie en logica van het landschap, bijvoorbeeld waar de wetering vroeger ook meer slingerde. Lees hier meer over onderzoek naar de weteringen.
Leren van het Boerdambosje
Het Boerdambosje is één van de oudste bosjes in de IJsselvallei. Het laat ons zien hoe bosjes vroeger gebruikt worden én welke waarde ze voor de toekomst kunnen hebben. Lees meer over historische Nijbroekse bosjes.
Waarom aan de slag met water?
Wateroverlast, verdroging en de slechte staat van het gemaal aan de Bandijk zijn aanleiding om aan de slag te gaan met het watersysteem. Christian Huising van het waterschap vertelt meer.
Hoe werkt het Nijbroekse watersysteem?
Lees hier over de werking van het Nijbroekse watersysteem, van polderslootje tot gemaal
Huidig peilbeheer en onderhoud
In de polder wordt het waterpeil gestuurd, het waterschap beheert het waterpeil. Lees hier over het huidige beleid.
Hoe polder Nijbroek polder Nijbroek is geworden
Rond de vraag hoe we het landschap kunnen inzetten voor het veranderende klimaat, duiken we dieper de geschiedenis van Nijbroek in. Wat kunnen we leren van de ontginners? En wat vertelt het landschap van vóór de ontginning ons? Er werden grondboringen gedaan om meer te weten te komen. Lees hier meer.
Gemetselde duikers en bruggen in kaart
Gemetselde duikers en bruggetjes accentueren weteringen, sloten en entrees van erven in polder Nijbroek. Nijbroekers vinden het de moeite waard deze op te knappen. Het Gelders Genootschap bracht de bruggen en duikers daarom in kaart.
Bruggen en duikers op oude foto's
Gemetselde duikers en bruggetjes zijn een karakteristiek onderdeel van het Nijbroekse polderlandschap. Ze waren zowel nuttig als fraai, zoals op oude foto’s te zien is.
Aanpassen van stuwen
Door drie stuwen net buiten de polder aan te passen, is het mogelijk méér water bij de stuwen te bergen. Dit water hoeft bij hevige regenbuien niet door Nijbroek afgevoerd te worden, wat de kans op overlast verkleint.
'Klimaatmantel' langs de wetering
Met een natuurrijke zone langs de wetering kan water gebufferd worden en wordt de biodiversiteit in en aan het water versterkt. Deze 'klimaatmantel' bestaat uit natuurvriendelijke oevers met hier en daar aangrenzende percelen met bos, twijggaard of kruidenrijk grasland.
Water vasthouden op hogere delen
Met nieuwe stuwtjes op de hogere gronden tussen IJssel en Nijbroek kan water bij droogte langer vastgehouden worden.
Nijbroek profiteert langer van natuurlijke ‘nalevering’ van water.
'Klimaatbosjes'
Het landschap van Nijbroek had vroeger meer hakhoutbosjes, vooral op nattere gronden. Nieuwe bosjes kunnen opnieuw een rol spelen in het bergen van water en het versterken van landschap en ecologie.
Ruimte voor water en natuur in poldersloten
Met stuwen of het laten staan van begroeiing in perceelsloten kunnen grondeigenaren ook zelf water langer vasthouden bij droogte. De begroeiing in slootjes biedt bovendien leefruimte aan de bedreigde vis de Grote modderkruiper.
Slimmer peilbeheer
Door niet met een vast zomer- en winterpeil te werken, maar het peilbeheer flexibel af te stemmen op de weersverwachting,
grondwaterstanden, bodemvocht en de stand van de IJssel, wordt er slimmer met water omgegaan.
Herstel van duikers en bruggen
Duikers en bruggen zijn kleine
monumentjes in het watersysteem. Ze zijn soms in slechte staat. Er worden
daarom enkele karakteristieke gemetselde duikers opgeknapt.
Uitbreiding van het elektrisch gemaal
Het elektrisch gemaal wordt uitgebreid met een nieuwe pomp, ten zuiden van het
gemaal. Ook worden de mogelijkheden om water in te laten vergroot.
Een nieuwe bestemming voor het stoomgemaal
Een nieuwe bestemming voor het stoomgemaal maakt deze beeldbepalende plek aan de Bandijk een fijne plek om te
vertoeven. Er werden 2 denkrichtingen voor een nieuwe invulling bedacht.
Bijzondere waterbewoner: Grote modderkruiper
Nijbroekse sloten hebben een bijzondere bewoner: de bedreigde Grote modderkruiper. Plannen voor de polder houden rekening met deze zeldzame vis.
Filter
Lokaal maatwerk voor polder en gemaal
Polder Nijbroek wordt de komende tijd klimaatbestendiger gemaakt. Samen met inwoners, Coöperatie polder Nijbroek en andere lokale partijen werken Waterschap Vallei en Veluwe en gemeente Voorst aan plekken voor waterberging, het vasthouden van water en slimmer peilbeheer. Dit wordt gedaan in samenhang met het renoveren en verbeteren van het gemaal aan de Bandijk, de verbinding tussen polder en IJssel.
De kwaliteiten van het historische landschap en de waarden van de lokale gemeenschap zijn hierbij het uitgangspunt. Zo dragen de oplossingen niet alleen bij aan klimaatadaptatie, maar is er ook meerwaarde voor landschap, biodiversiteit, verblijfskwaliteit in en rondom de polder en het gemaal. Gemeente, waterschap, Coöperatie en inwoners geven samen nieuwe betekenis aan Nijbroek als ‘nieuw drassig land’.
Onderstaande video ‘ Nieuw Drassig Land’ van Jonathan de Jong (winnaar gouden Kalf van Human Forever) geeft u een beeld van het bijzondere karakter van Polder Nijbroek.
Schrijf je in voor de nieuwsbrief
(circa vier nieuwsbrieven per jaar)
Bij inschrijven ga je akkoord met de verwerking van je gegevens volgens ons privacystatement.