Het project
Gemeente Voorst en Waterschap Vallei en Veluwe hebben het initiatief genomen om samen met Nijbroekers en andere gebiedspartijen aan de slag te gaan met een klimaatrobuuste toekomst voor polder Nijbroek.
Aanleiding is het gemaal aan de Bandijk in Terwolde, dat bij toenemende regenval en langere periodes van droogte niet meer is staat voldoende water af te voeren of in te laten. Aanpak van het gemaal én het inzetten op water bergen en vasthouden in de achterliggende gebieden is noodzakelijk voor een leefbare toekomst in het gebied. Ook in polder Nijbroek. De bijzondere cultuurhistorische waarde van het polderlandschap en de gemaalgebouwen zijn het uitgangspunt voor nieuwe oplossingen.
Het historische watersysteem van polder Nijbroek
Polder Nijbroek werd in de 14e eeuw ontgonnen. Afwatering moest er kunstmatig geregeld worden, wat de start van het waterbeheer aan deze kant van de Veluwe markeerde. Sloten en weteringen werden gegraven om het water af te voeren. Het kenmerkende slagenlandschap dat hiermee ontstond, is door de eeuwen heen relatief goed bewaard gebleven.
In de eeuwen na de ontginning werd het watersysteem rondom polder Nijbroek verbeterd en uitgebreid. Onder andere met een gemaal dichtbij de zuidelijke grens van polder Nijbroek, een belangrijke schakel tussen IJssel en polder; om water zo snel mogelijk af te kunnen voeren.
De wateropgave in en rondom Nijbroek
Tot op de dag van vandaag is het waterbeheer gericht op het zo snel mogelijk afvoeren van water. Het veranderende klimaat maakt dit echter niet meer houdbaar. De snelle afvoer versterkt zowel piekbelasting bij regenval als watertekort bij droogte met wateroverlast en schade voor planten en dieren als gevolg. Het gemaal aan de Bandijk bij Terwolde is bij toenemende regenval niet meer in staat voldoende water af te voeren.
En bij droogte is het huidige gemaal vanwege het lage peil van de IJssel onvoldoende in staat om het achterliggende stroomgebied van water te voorzien. Zowel aanpak van het gemaal als het inzetten op vasthouden en bergen van water in de polder zijn noodzakelijk voor een leefbare toekomst voor het gebied.
Het initiatief: op zoek naar lokaal maatwerk voor de wateropgave
Gemeente Voorst en Waterschap Vallei en Veluwe hebben daarom initiatief genomen voor een ‘waterrobuuste’ polder. Het project zet in op renovatie en uitbreiding van het gemaal aan de Bandijk, in combinatie met het zoeken naar passende plekken voor waterberging en het vasthouden van water in polder Nijbroek. Samen maken deze ingrepen slimmer peilbeheer mogelijk.
Samen aan de slag
Hoe lokale oplossingen vorm krijgen, wordt samen met Nijbroekers en andere lokale gebiedspartijen bedacht. In vier ontwerpateliers werken we de plannen verder uit. In deze ateliers komt de kennis van bewoners, gebiedspartijen en experts op het gebied van water, landschap en erfgoed bij elkaar. De ontwerpateliers worden begeleid door Open Kaart, het ontwerpbureau dat in 2019 ook het maken van de visie voor polder Nijbroek begeleidde.
Oplossingsrichtingen die we verkennen
Klimaatmantels langs de weteringen
Bosjes om water vast te houden
Bruggetjes in de polder
Stuwen rondom de polder
Transformatie van gemaal Terwolde
Slimmer peilbeheer
Bruggetjes in de polder
Slimmer peilbeheer
Steun van de Erfgoed Deal
Dit project wordt mogelijk gemaakt met steun van de Erfgoed Deal. De Erfgoed Deal is een samenwerkingsverband tussen de rijksoverheid, gemeenten, provincies en maatschappelijke organisaties actief in de ruimtelijke ordening en erfgoedzorg. De Deal heeft als doel om met de kracht van ontwerp historische waarden een plek te geven in de leefomgeving van de toekomst. Voor het gemaal Terwolde en polder Nijbroek maakt de financiële bijdrage van de Erfgoed Deal het mogelijk meer te doen dan alleen het noodzakelijke watertechnische onderhoud.
Lokale partners
De initiatiefnemers gemeente Voorst en Waterschap Vallei en Veluwe werken samen met de in 2019 opgerichte Coöperatie Polder Nijbroek. Ook het Plaatselijk Belang en de werkgroep ‘Rijk Landschap’ zijn betrokken, naast verschillende Nijbroekse grondeigenaren.
Provincie Gelderland draagt financieel bij aan het project. Verder denken ook de agrarische natuurvereniging VeluweIJsselzoom en het recreatieve netwerk Veluwe op 1 mee.
Schrijf je in voor de nieuwsbrief
(circa vier nieuwsbrieven per jaar)
Bij inschrijven ga je akkoord met de verwerking van je gegevens volgens ons privacystatement.