Waar het vroeger te nat was voor veeteelt of akkerbouw, werden bomen geplant. Deze bomen leverden hout voor de kachel, voor meubels en voor gereedschap. Veel oude bosjes zijn verdwenen; maar het bewaard gebleven bos ‘Boerdam’ aan de Vaassenseweg leert ons over de bijzondere waarde van Nijbroekse bosjes. Lees hier over de resultaten van het ecologisch en cultuurhistorisch onderzoek dat Bureau Maes deed.
Boerdam: groen erfgoed
Het bosje Boerdam, aan de Vaassenseweg, is één van de weinige oude boskernen op de kleibodem van de IJsselvallei die bewaard is gebleven. Op oude kaarten is te zien dat in het Nijbroekse landschap vroeger meer bos te vinden was. In de loop van de 20e eeuw zijn veel van deze bosjes verdwenen. Er was minder hakhout nodig en het verbeterde waterbeheer maakte ook de natste plekken geschikt voor de landbouw. Het Boerdambosje is ‘zeldzaam groen erfgoed’ geworden, zo geeft bureau Maes aan.
Genetische bron van ‘wilde soorten’, zoals de tweestijlige meidoorn
Het Boerdambosje is zeldzaam omdat er nog een groot aantal ‘wilde’ boom- en struiksoorten te vinden is. Dit zijn soorten die oorspronkelijk uit het gebied komen. Een voorbeeld van een zeldzame oude bosstruiksoort is de tweestijlige meidoorn. Deze meidoorn is te herkennen aan de twee of drie stijlen in de bloemkelk. Andere wilde soorten in het Boerdambosje zijn:
- Zomereik
- Zwarte els
- Es
- Zachte berk
- Boswilg
- Wilde lijsterbes
- Gewone vlier
- Eenstijlige meidoorn
- Basterdmeidoorn
- Sleedoorn
- Hondsroos
- Beklierde hondsroos
- Wilde kamperfoelie
- Bitterzoet
- Klimop
- Grauwe wilg
- Hybride grauwe wilg x rossige wilg
- Verschillende bramensoorten
Rabattenbos
De bosjes werden geplant op de nattere gronden, die niet goed te gebruiken waren voor de landbouw. Met een rabattenstructuur was het mogelijk ook bomen te planten die minder goed tegen natte voeten konden. Rabatten zijn langwerpige ophogingen tussen greppels. Zo ontstond er afwisselend lage, natte en hogere, drogere grond. Op de drogere delen werden zomereiken geplant, op de nattere delen zwarte elzen en essen.
Cultuurhistorisch gebruik van het bos
Het Boerdambos geeft een blik op de eeuwenoude geschiedenis van het gebruik van bos. Je ziet de sporen van het nut van bomen en struiken. Zo werden er bomen gekapt voor hakhout. Het hakhoutverleden van het Boerdambosje is goed te zien aan de verdikte of grillige stamvoeten van de bomen. Ook werd het hout gebruikt voor het maken van o.a. meubels en gereedschap.
Onderzoeker Bert Maes vertelde er eerder meer over, tijdens zijn bezoek aan het bos.
Boerdam als referentiebos
Kennis over het Boerdambosje helpt om de boskern goed te beheren en zuinig te zijn op dit groene erfgoed. Maar daarnaast biedt Boerdam ook inspiratie voor de aanplant van nieuwe bosjes.
Want de uitdagingen van onze tijd maken het opnieuw nuttig om bosjes te planten. Het planten van bomen draagt bij aan het verminderen van CO2 in de lucht. Ook zijn bosjes plekken om de biodiversiteit te versterken. De bomen en struiken leveren veel broedgelegenheid en voedsel op voor allerlei dieren. Ook zijn nieuwe bosjes interessant voor de versterking van de landschappelijke en cultuurhistorische kwaliteit van polder Nijbroek.
